Een ode aan het Duitse bier Van pilsener tot Hefeweissbier

Wie Duitsland zegt, zegt bier. Net als in Tsjechië is het onlosmakelijk verbonden met het dagelijks leven: het clichébeeld van de tevreden Duitser, die zijn pul bier liefdevol omarmt, is iconisch. Net als België is Duitsland een regionale lappendeken van geuren, kleuren en smaken op biergebied. Alleen pils vind je in het hele land, maar de regionale verschillen zijn zelfs binnen dit biertype enorm.

Beieren

In Beieren, het diepe zuiden van Duitsland, regeert het tarwebier onbedreigd: Hefeweizen, ofwel ongefilterd tarwebier, drinkt men er van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat. Het fenomeen Frühshoppen moet je eens meemaken: na de ochtendmis op zondag schuiven de mannen aan om, rond de klok van elf, een paar glazen te drinken waarbij enkele Weisswursten met zoete mosterd soldaat worden gemaakt. Deze geblancheerde kalfsworst mag je pellen of met vel en al eten: dat is een kwestie van smaak. De rest van de zondag voltrekt zich hierna in gepast doezelen. Overigens: die kun je ook heel goed zelf doen, thuis – mits je aan de juiste Weisswurst komen kunt…

Naast het reguliere pilsener, dat in vergelijking met Nederlandse pilseners veel meer is gehopt en dus bitterder is, drinkt men er graag Helles Lager dat dicht bij het Tsjechische bier ligt. Vrijwel elk dorp heeft haar eigen brouwerij en die maken alle Hefeweissbier en Helles. En zoals iedere Italiaanse huisvrouw de specialiteit van het naburige dorp afdoet als ‘varkensvoer’, zo vertikt een beetje Beier dat bier van de buren te drinken. In de stad Bamberg wordt veel bier gemaakt met gerookte mout, waarbij de aroma’s van dat roken in het bier zijn terug te vinden. Weliswaar is dit nog steeds Beieren, maar de  regio heet Frankenland – men voelt zich er meer Frank dan Beier.

Midden Duitsland

De grote steden Keulen en Düsseldorf zijn misschien wel de meest aansprekende voorbeelden van de verscheidenheid die in vroeger tijden de normaalste zaak van de wereld was. in Keulen drinkt men Kölsch, een bovengistend bier dat wordt gelagerd als was het een pils en dat precies zo gemakkelijk doordrinkt; in Düsseldorf is het Altbier dat de klok slaat. Amberkleurig en bovengistend herinnert het aan Pale Ale of een Spéciale Belge. Totaal ander bier, en nog geen vijftig kilometer die beide steden scheidt. En: geen inwoner van Düsseldorf die het in zijn hoofd haalt een Kölsch te drinken; geen Keulenaar die aan het Altbier gaat.
Schwarzbier vind je in de regio’s Thüringen en Saksen; vanuit Dortmund kennen we Export Dortmunder.

Noord Duitsland

In het Noorden is het pils dat de klok slaat. Bitter, want stevig gehopt – de bekende variant hiervan is natuurlijk Jever.  Je kunt de hop bijna tussen je tanden voelen knisperen – het zijn uiterst doordrinkbare bieren, waarbij elke slok uitnodigt tot de volgende.

Berlijn is het domein van de Berliner Weisse, een variant op het Belgische lambiek en het witbier. De mout bestaat uit tarwe en gerst en wordt bovengistend gebrouwen, waarna lactobacillus zich eraan tegoed mag doen. Deze melkzuurbacterie wordt bewust ingebracht om een fris-zure smaak te verkrijgen – gek genoeg drinkt een Berlijner dit bier zelden puur, maar altijd met een scheutje siroop van frambozen of lievevrouwebedstro.

Indirect verwant is Gose, een pas opgeleefde bierstijl uit de omgeving van Goslar. Ook Gose is grotendeels uit tarwe gemaakt maar werd traditioneel spontaan vergist: tegenwoordig is men hiervan afgestapt en wordt het bovengistend gebrouwen, waarna ook hier lactobacillus zijn werk mag doen. Het bijzondere van Gose is dat het wordt gekruid met koriander en zout: dit verleent het bier een uitzonderlijk dorstlessend vermogen.

Dag van het Duitse Bier

Elke streek heeft dus zo zijn eigen variëteit bier, en veel steden en dorpen hebben hun eigen brouwerij: Duitsland telt er momenteel rond de 1.400. De stad Bamberg neemt een speciale positie in met zeventien brouwerijen op iets meer dan zeventigduizend inwoners, en twee wereldberoemde mouterijen binnen haar poorten. Op 23 april vieren we daarom elk jaar de ‘Dag van het Duitse Bier’ (Tag des deutschen Bieres)! Het is een feestdag sinds 1994, en de datum van 23 april is gekozen omdat Hertog Willem de Vierde van Beieren op die dag in 1516 het ‘Reinheitsgebot des Bieres’ uitvaardigde. Dat gold alleen in Beieren, en daarover een andere keer meer. Nu eerst proosten op het Duitse bier!